Ook luchtvervuiling blijkt Covid-19 preventie in de weg te staan: na coronavaccinaties hadden deelnemers aan een Spaanse studie minder antistoffen in hun bloed bij blootstelling aan vuile lucht. Strengere grenswaarden voor luchtverontreiniging dringen zich op.

Smog boven Barcelona: hoe beïnvloedt luchtvervuiling de vorming van antilstoffen na vaccinatie tegen Covid-19? Dat onderzocht een team onderzoekers uit Barcelona (Barcelona Institute for Global Health, ISGlobal) in een studie met 927 deelnemers. (Environ Health Perspect 2023; online 5 april). 

Voor de studie vulden deelnemers tijdens de zomer van 2020 en het voorjaar van 2021 vragenlijsten in en gaven ze bloedmonsters af na één of twee Covid-19 vaccinaties. In Spanje werden de vaccins van AstraZeneca, Pfizer en Moderna gebruikt.

Schattingen op basis van adressen
Het onderzoeksteam analyseerde de niveaus van IgM-, IgG- en IgA-antilichamen tegen vijf virale antigenen uit de bloedmonsters. Drie daarvan maakten deel uit van het spike-eiwit en zaten dus in de vaccins. Aan de hand van de adressen van de deelnemers vóór de pandemie schatte het team hun blootstelling aan ozon (O3), stikstofdioxide (NO2), PM2.5 (deeltjes van minder dan 2,5 μm) en zwarte koolstof, een component van PM2.5 die ontstaat door onvolledige verbranding van fossiele brandstoffen, biomassa en biobrandstof.

Hun bevinding was dat mensen die niet met SARS-CoV-2 besmet waren en vóór de pandemie aan PM2,5, zwarte koolstof en stikstofdioxide waren blootgesteld, vijf tot tien procent minder door vaccinatie opgewekte antistoffen tegen het spike-eiwit hadden. Dat gold voor IgM- en IgG-antilichamen.

Ook was de IgG-respons na de eerste vaccindosis vertraagd bij deelnemers die aan hoge niveaus van luchtverontreiniging waren blootgesteld; de lagere IgG-niveaus bleven nog verscheidene maanden na de vaccinatie bestaan. In het algemeen waren de resultaten voor alle vaccins vergelijkbaar.

Er werd geen verband waargenomen tussen luchtverontreiniging en de antilichaamrespons van het vaccin bij deelnemers met een eerdere infectie.

Negatieve effecten, zelfs bij relatief lage niveaus
Of de lagere niveaus van antilichamen een verhoogd risico op doorbraakinfecties en een impact op de ernst ervan met zich meebrachten, werd echter niet onderzocht. "Onze bevindingen versterken evenwel het groeiende bewijs van de schadelijke effecten van luchtverontreiniging, zelfs bij de relatief lage niveaus die in West-Europa zijn waargenomen", luidt het.

De resultaten ondersteunen ook de oproep tot strengere grenswaarden voor luchtverontreiniging, zoals aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie.