Brussels burgemeester Philippe Close, Brussels minister-president Rudi Vervoort en Brussels minister van Volksgezondheid Alain Maron zijn vandaag op bezoek gegaan in Gate, de eerste risicobeperkende druggebruiksruimte in de hoofdstad. Gate wordt uitgebaat door de vzw Transit en opende op 5 mei de deuren om drugsverslaafden een veilige omgeving met sociaal-medische omkadering te bieden.

Wanneer een druggebruiker aankomt bij Gate, volgt aan het onthaal eerst een intakegesprek. Daar wordt nagegaan of de persoon aan de voorwaarden voldoet. Hij of zij moet 18 jaar of ouder zijn, verslaafd zijn aan harddrugs zoals cocaïne, heroïne of amfetamines en deze al rokend of intraveneus gebruiken. De bezoekers moeten ook het huisreglement ondertekenen en zich inschrijven. Zo wordt in Gate bijgehouden wie wanneer langskomt en al met een sociaal werker gesproken heeft.

Na het verkennende gesprek hebben de drugsverslaafden in de eerste plaats toegang tot de wachtruimte, waar ze iets kunnen drinken of ontspannen. Wie een product op zak heeft, mag de spuitruimte of de rokerszaal gebruiken gedurende een half uur tot drie kwartier. Het druggebruik gebeurt onder toezicht van een verpleger en een opvoeder. Vervolgens gaan ze naar de monitoringsruimte waar hun hartslag en bloeddruk nog wordt opgevolgd en ze verder kunnen rusten tot ze Gate verlaten.

Sinds de opening waren er in totaal 638 bezoeken. Er schreven al 130 gebruikers zich in bij Gate en er werd al 147 keer drugs gebruikt onder toezicht. Tot nu toe gaat het om 91 procent mannen, 8 procent vrouwen en 1 procent transgenders. Gate is open van maandag tot vrijdag van 10 tot 17 uur.

In Gate is er altijd een dokter, een verpleger, een opvoeder en een sociaal werker aanwezig. Zij kunnen ingrijpen wanneer het misloopt, maar ze kunnen de gebruiker ook bepaalde beperkingen opleggen. "Aan het onthaal geven de gebruikers aan welke hoeveelheid aan drugs ze bij zich hebben en of ze niet al onder invloed van bijvoorbeeld alcohol zijn. Dan kan er gevraagd worden om minder te gebruiken of een uurtje te wachten. Het is geen bruin café waar ze kunnen doen wat ze willen", legt Nicolas De Troyer, coördinator van Gate, uit.

In de afgelopen maand waren er nog geen overdosissen binnen Gate, maar er vonden wel drie intoxicaties plaats, waarbij de gebruiker in slaap dreigt te vallen en eerste tekenen vertoont van een overdosis. Uiteindelijk moest niemand naar het ziekenhuis overgebracht worden.

De risicobeperkende druggebruiksruimte is er om een alternatief te bieden aan de kwetsbare mensen die geen andere mogelijkheid hebben dan hun drugs te gebruiken in de openbare ruimte. Het moet de problematiek in de Brusselse wijken verlichten. In bijna alle gevallen gaat het om daklozen. 

"Deze mensen, die vaak aan de rand staan, verdienen ook dat de gemeenschap hen opvangt op alle vlakken. Eerder dan de taferelen te laten afspelen op straat, werken we eraan om het zo volledig mogelijk aan te pakken. Het is tijd dat we in België over drugsproblematiek durven te praten", vindt burgemeester Close.

"Het debat dat dit zou aanzetten tot meer druggebruik, behoort tot het verleden", vervolgt minister-president Vervoort. "De druggebruiksruimte moet een parcours opzetten dat richting de re-integratie gaat en deze personen op een gegeven moment uit het druggebruik doet stappen", zegt hij.

In de buurlanden van België zijn druggebruiksruimte al ingeburgerd, maar in België bestond er enkel eentje in Luik. De ruimte in Brussel is nog maar de tweede in ons land. Dankzij een wettelijk kader dat het Brusselse parlement in juli goedkeurde, is de werking volledig legaal. "Enerzijds worden de medewerkers en de organisaties beschermd zodat ze niet illegaal werken ten opzichte van de federale drugswet van 1921. Anderzijds verzekert die de implementatie en naleving van kwaliteitsnormen die essentieel zijn voor het functioneren van dit type structuur", verklaart minister Maron.

Na een maand is Gate toch al een succes te noemen. De buurt heeft de druggebruiksruimte aanvaard en er is al sprake van terugkerende gebruikers uit de omgeving die zich al vertrouwd voelen met de instelling. Een 50-tal mensen kwamen al meerdere malen om te gebruiken bij Gate. "We hebben al enkele mensen, onze 'habitués', die verschillende keren per dag hier komen gebruiken. Het zijn mensen uit de wijk die hier al op straat leefden. Ze kopen hun product van buitenaf, want hier is daar geen toegang toe, maar ze komen wel terug om hier te gebruiken. De eerste maand is dus vrij positief", besluit De Troyer.