Amerikaanse onderzoekers (Mayo Clinic) breken een lans voor (meer) compassionele communicatie tijdens de behandeling. Daartoe hebben ze zogenaamde “nooit-woorden” geïdentificeerd die niet in een gesprek mogen worden gebruikt.

Bij ernstige ziekten zoals kanker of gevorderd hartfalen is het vooral belangrijk om realistische informatie te verschaffen over het type, het doel en de duur van de vaak complexe behandelingen. Patiënten en hun familieleden moeten zich psychologisch veilig voelen als ze met zorgverleners praten, bijvoorbeeld om hun gevoelens of zorgen over voorgestelde behandelingen te uiten.

Vaak worden echter onbedoeld gevoelloze termen of uitdrukkingen gebruikt, die angst kunnen opwekken, beledigend of ontkrachtend kunnen werken. Artsen moeten daarom volgens de onderzoekers leren om dergelijke “nooit-woorden” te herkennen en in de toekomst afzien van het gebruik van de volgende zinnen, bijvoorbeeld:

·      “Er is niets meer dat we kunnen doen.”

·      “Hij/zij zal niet beter worden.”

·      “Alles komt goed.”

·      “Waarom ben je niet eerder gekomen?”

·      "Wat deden/dachten uw andere artsen?"

De volgende alternatieven zijn geschikt voor deze taboezinnen:

·      “Therapie X was niet effectief, maar we concentreren ons op het verlichten van uw symptomen” (behandelopties communiceren, zelfs zonder het vooruitzicht op genezing)

·      “Ik maak me zorgen dat hij/zij niet beter zal worden.” (vervang een harde negatieve prognose door een uiting van bezorgdheid)

·      “Ik ben hier om je te steunen tijdens deze ziekte.” (realistisch, maar ook meelevend)

·      “Ik ben blij dat je de weg naar ons hebt gevonden.” (de schuld op zich nemen)

·      “Ik ben blij dat je naar me toe kwam voor een second opinion. Laten we naar je dossier kijken en zien wat de volgende stap is.” (Focus op wat nog mogelijk is. Zet positieve volgende stappen in plaats van een oordeel te vellen over professionals die je kunnen helpen bij het vinden van een oplossing.)

Gesprek-stoppers

Nooit-woorden zijn gesprek-stoppers. Ze ontnemen de macht van de patiënten. Hun eigen stem is nochtans essentieel om optimaal te beslissen over hun medische zorg. U kunt in plaats daarvan beter de dialoog aangaan door eerlijke, doordachte vragen te stellen aan en antwoorden te geven aan patiënten (en families). Leer om woorden en zinnen te herkennen die onbedoeld afschrikken, beledigen of de aandacht op zich vestigen.

Beoogd resultaat: patiënten de macht teruggeven zodat ze actief kunnen samenwerken met hun zorgteam op zoek naar de best mogelijke behandeling en zorgbeslissingen, wat alle artsen willen bereiken.

Context

Voor de duidelijkheid: aandacht voor het gebruik van nooit-woorden is zeker geen wondermiddel voor communicatie met ernstig zieke patiënten. En het vergt zeker een contextuele waardering bij taalgebruik in klinische gesprekken (een schadelijk woord in de ene omgeving kan immers neutraal of behulpzaam zijn in een andere). 

De focus op nooit-woorden is bedoeld als aanvulling op bestaande best practices en om een concrete, relatief eenvoudige benadering te bieden die clinici helpt om moeilijke gesprekken te voeren en om hun plicht om “geen kwaad te doen” na te komen, beklemtonen de onderzoekers tot slot.

Never-Words: What Not to Say to Patients With Serious Illness, August 2024 Awdish RLA et al. Mayo Clinic Proceedings 99(6)

DOI:10.1016/j.mayocp.2024.05.011