De temperatuur, de tijd en de datum: die informatie zie je vaak op de groen verlichte kruisen die aan apotheken hangen. Maar binnenkort komt daar iets nieuws bij. Bij twintig apotheken in Vlaanderen zal je voortaan ook de actuele bloedvoorraad kunnen aflezen. Tegen het einde van het jaar zouden meer dan honderd apothekerskruisen die info tonen. Het is een initiatief van Rode Kruis-Vlaanderen, dat zo de bloedvoorraad zichtbaarder wil maken en het bewustzijn rond bloeddonatie wil vergroten.

Voor dit project startte Rode Kruis-Vlaanderen een samenwerking met Pharmes, marktleider in ledborden voor apothekers. "Met deze innovatie willen we apothekers de kans geven om een zichtbare maatschappelijke rol te spelen. Zij beslissen natuurlijk zelf of ze de functie activeren, maar we krijgen nu al veel positieve reacties en concrete vragen van apothekers die mee willen doen," zegt zaakvoerder Mathieu Dejager.

Pharmes levert jaarlijks ongeveer 120 nieuwe ledkruisen aan apotheken. Vanaf april krijgen twintig kruisen de mogelijkheid om live de bloedvoorraad weer te geven, op basis van realtime data van Rode Kruis-Vlaanderen. Tegen eind dit jaar moeten dat er dus ruim honderd zijn.

In Vlaanderen zijn er af en toe momenten met specifieke tekorten. In 2024 waren er achttien dagen waarop minstens één bloedgroep een kritiek niveau bereikte.

In 2024 waren er zeventien dagen waarop één bloedgroep een kritiek niveau bereikte, en één dag waarop twee bloedgroepen tegelijk kritiek waren. Een kritieke bloedvoorraad betekent dat leveringen aan ziekenhuizen beperkt worden, waardoor niet-dringende operaties mogelijk uitgesteld worden. Dringende bevoorrading wordt echter quasi altijd gegarandeerd.

“Er zijn vier bloedgroepen – O, A, B en AB – gecombineerd met de resusfactor, die bepaalt of het bloed positief of negatief is,” zegt Vincent Verbeecke, woordvoerder van Rode Kruis-Vlaanderen. “Mensen met een negatieve bloedgroep kunnen doorgaans doneren aan iemand met een positieve bloedgroep van hetzelfde type, maar niet omgekeerd. Negatief bloed is dus meer inzetbaar, waardoor de vraag groter is. O-negatief bloed kan in noodgevallen zelfs aan iedereen toegediend worden.”

“Het zijn net die negatieve bloedgroepen die het vaakst kritiek staan. In 2024 was AB-negatief elf dagen kritiek, telkens in februari. B-negatief stond zes dagen kritiek, telkens in november. En op 13 november stonden zowel O-negatief als B-negatief op kritisch niveau. Dit jaar was er tot nu toe één kritieke dag: 15 januari, toen voor bloedgroep B-negatief.”

De verklaring ligt volgens Rode Kruis-Vlaanderen grotendeels in vakantieperiodes en feestdagen. Tijdens zulke periodes zijn veel mensen op reis en kunnen ze geen bloed geven. Bovendien mag wie buiten Europa reist, één tot zes maanden geen bloed doneren.

Een kritieke bloedvoorraad betekent dat leveringen aan ziekenhuizen beperkt worden, waardoor niet-dringende operaties mogelijk uitgesteld worden. Dringende bevoorrading wordt wel quasi altijd gegarandeerd.