Telegeneeskunde is ‘een vorm van medische zorgverlening op afstand, met behulp van informatie- en communicatietechnologie. Ze bestaat uit vijf activiteiten: teleconsultatie, tele-expertise, telemonitoring, teleassistentie en medische regulering’. In België is er nog geen wettelijk kader voorzien, in tegenstelling tot andere Europese landen. Zo worden in Frankrijk teleconsultaties al sinds 2018 terugbetaald door de ziekteverzekering. Langzaam maar zeker zien we ook in ons land vooruitgang.

Telegeneeskunde is een innovatief alternatief voor het doktersbezoek zoals we dat vandaag kennen. Patiënten kunnen hun arts raadplegen op afstand, via het internet en een webcam. In verschillende Europese landen (Zweden, Zwitserland, Frankrijk) is deze aanpak al een feit. In landen met een grote oppervlakte, zoals de Verenigde Staten en Canada, is telegeneeskunde een begrijpelijke keuze. Bij ons zijn de afstanden kleiner, maar de doelstellingen dezelfde: bepaalde noden en tekorten verlichten in gebieden waar er nog maar weinig artsen zijn en patiënten opvolgen die zich moeilijk kunnen verplaatsen.

In theorie kan telegeneeskunde overal worden gebruikt, zolang er maar een krachtige internetverbinding is.

In de praktijk zien we twee belangrijke toepassingen. De eerste is medisch toezicht op afstand. De arts, die zijn patiënt kent, controleert en interpreteert dan de resultaten van medische onderzoeken (biologische analyses, elektrocardiogram enz.). De andere is een consult op afstand dat de arts uitvoert via een consultatiecabine. Het consult is een volwaardige medische handeling, gevolgd door een diagnose op basis van de analyse van objectieve gegevens.

Voor binnenkort?

De erkenning en terugbetaling –onder bepaalde voorwaarden– van teleconsultaties is een politieke beslissing. De juridische teksten zouden klaar zijn, maar nog niet gevalideerd. Bovendien wacht men nog op feedback van proefprojecten. Het is namelijk de bedoeling om duidelijke criteria en regels op te stellen, zodat mobiele zorgverlening een structurele plaats krijgt in de gezondheidszorg. Nog te bespreken zijn aspecten zoals veiligheid, privacy, vergoedingssysteem enz. De BVAS (Belgische Vereniging van Artsensyndicaten) is duidelijk voorstander van teleconsultatie en tele-expertise, mits een goed opgezet en gecontroleerd kader. De nationale raad van de Orde der artsen publiceerde onlangs ook een mededeling en heeft geen bezwaar tegen de integratie van teleconsultatie in de gezondheidszorg, aan de hand van een wetenschappelijk en juridisch kader en gevalideerde protocollen.

De apotheker, een legitieme speler

Het loont de moeite om vooraf na te denken en te praten over de actieve integratie van de apotheker in dit soort projecten. Sinds een jaar bestaan er in de Franse apotheken vertrouwelijkheidszones, in het kader van het plan ‘ma santé 2022’. De apotheker kan zo telegeneeskunde aanbieden in samenwerking met artsen of specialisten.

De precieze vergoedingsvoorwaarden voor teleconsultaties in de apotheek werden op 2 september gepubliceerd in het ‘Journal officiel’ (JO). Er moet aan strikte voorwaarden worden voldaan om de dienst te mogen aanbieden aan patiënten. De apotheker treedt op als begeleidend zorgverlener. Hij assisteert de arts bij het klinisch onderzoek, geeft uitleg aan de patiënt en helpt hem met de voorgestelde behandeling. Hij stelt het technische platform ter beschikking om de activiteiten op afstand te kunnen uitvoeren. De apotheker moet daarvoor over een aantal aangesloten apparaten beschikken: bloeddrukmeter, oximeter, stethoscoop en otoscoop. Er moet een vertrouwelijkheidszone zijn en het zorgtraject moet nauwgezet worden gevolgd. Het videogesprek vindt plaats in een afgesloten ruimte, zodat het gegarandeerd vertrouwelijk blijft. De gegevens moeten worden beveiligd en traceerbaar zijn. Er werden ook voorwaarden omtrent de vergoeding bepaald. Eerst wordt een forfaitaire participatie van 1.225 euro toegekend, zodat de apothekers het eerste jaar voor de nodige uitrusting kunnen zorgen. De volgende jaren wordt dit bedrag aangevuld met een vergoeding van 350 euro. Het apothekersberoep heeft dus geïnvesteerd in telegeneeskunde, ongeacht of het nu in de vorm van een praktijk of een dokterstas is. Heel wat apothekers verkennen, meestal op eigen houtje, het nieuwe interventiegebied. Ze willen namelijk tegemoetkomen aan een steeds groter wordende nood: de geleidelijke afname van het aantal artsen in hun gemeente, een haast onomkeerbaar proces.