‘Freezing of gait’, benen die volledig blokkeren tijdens het lopen, is een invaliderend gevolg van de ziekte van Parkinson. Een schoen met daarop een laser die een lijn op de vloer projecteert in het ritme van de voetstappen, maakt dat patiënten tóch doorlopen. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Twente en het Radboudumc dat vorige week verscheen in Neurology, het wetenschappelijke tijdschrift van de American Academy of Neurology.

Mensen met Parkinson hebben vaak aanzienlijke loopproblemen. Met name ‘freezing of gait’ is een ernstig symptoom dat vaak optreedt in een verder gevorderd stadium van de ziekte. Het kan seconden tot minuten aanhouden en optreden door de stress van een onbekende omgeving, of doordat de medicatie ontregeld is. Omdat de voeten op de grond blijven ‘plakken’, maar de rest van het lichaam wel naar voor komt, kan de patiënt door het bevriezen makkelijk uit balans raken en vallen.

Loopblokkades zijn te verhelpen door gericht naar objecten op de grond te kijken (‘visuele cues’) en daar overheen te stappen, zoals bij een zebrapad. Dit helpt om andere circuits in het brein te activeren, waardoor de patiënt kan doorlopen. In huis worden daarvoor vaak strepen op de vloer gebruikt. Om ook buitenshuis beter en veiliger te kunnen lopen zijn de laserschoenen ontwikkeld. Het principe is eenvoudig: de linkerschoen projecteert een lijn voor de rechtervoet zodra de hak van de schoen de grond raakt. De patiënt kan daar vervolgens naartoe stappen.

Het huidige onderzoek laat bij een grote groep patiënten een gunstig effect van het gebruik van de laserschoen zien. Bij gebruik van de schoen neemt het aantal episoden van ‘freezing of gait’ met 46% af. Ook de tijdsduur van een loopblokkade halveert. Beide effecten zijn het sterkst wanneer de geneesmiddelen voor de behandeling van de ziekte van Parkinson van de patiënten niet goed werkzaam is. Juist dan ondervinden patiënten veel loopproblemen. Maar ook wanneer de medicatie wel goed werkte, zagen de onderzoekers een gunstig effect.

Onderzoeker Murielle Ferraye: “Onze tests vonden plaats in een gecontroleerde laboratoriumsetting, zowel met als zonder geneesmiddelen. Verder onderzoek in de dagelijkse omgeving is nodig. Dat gaan we doen met laserschoenen die inmiddels op de markt zijn.” Van de 19 patiënten die de schoenen hebben getest, zou de meerderheid de schoen graag in gebruik nemen. Dat de laserschoenen altijd ingeschakeld zijn, ondervinden de proefpersonen niet als hinderlijk. Murielle Ferraye: “Maar het mooist zou zijn als je zou kunnen detecteren dat de blokkade gaat optreden, om dan pas de laser in te schakelen, maar zo ver is het nog niet. Freezing is een erg complex fenomeen.”

Video 1: Patient loopt met laserschoenen met de laser uitgeschakeld.

Video 2: De patient loopt het parcours nog een keer, maar nu met de lasers ingeschakeld.