Het Rekenhof kan in de toekomst inzage krijgen in de vertrouwelijke deals die de overheid sluit met farmabedrijven over de terugbetaling van innovatieve geneesmiddelen waarvan de therapeutische werkzaamheid nog onzeker is. De Kamercommissie Gezondheid heeft daarover unaniem in tweede lezing een wetsvoorstel goedgekeurd. De inzage geldt enkel voor toekomstige contracten.

Uit een rapport van het Monitoringcomité blijkt dat de uitgaven voor geneesmiddelen bij ongewijzigd beleid stijgen met 30 procent. Het Rekenhof becijferde dat de geneesmiddelen die betaald worden via zogenaamde "artikel 81-contracten" liefst 29,07 procent van de uitgaven voor geneesmiddelen vertegenwoordigen. In 2016 was dat nog maar 18,55 procent.

Over die contracten - minstens 118 intussen - zijn al vaker vragen gerezen. Ze slaan op veelbelovende geneesmiddelen waarvan de werking nog onzeker is en waarrond nog onderzoek nodig is, maar die via die contracten toch al beschikbaar worden gemaakt voor patiënten. De vrees van de indieners is dat die contracten te veel worden gebruikt en niet meer waarvoor oorspronkelijk bedoeld waren, namelijk bij wijze van uitzondering.

Veel details kunnen parlementsleden er niet over te weten komen, omdat ze aan een confidentialiteit onderworpen zijn. Daar willen de indieners van het wetsvoorstel verandering in brengen. Zo willen ze dat het parlement aan het Rekenhof een onderzoeksopdracht kan geven om een contract in te gaan kijken, indien de Kamer vreest dat er procedureel en budgettair iets niet volledig in de haak is.

Er rezen bij de bespreking vragen over de gevolgen. Zo bestond de vrees dat ons land wel eens op de achterste rij zou kunnen belanden als het om toegang tot innovatieve geneesmiddelen gaat. Een belangrijke ingreep is daarom dat het toezicht enkel zou gelden voor toekomstige contracten. Oorspronkelijk zou het Rekenhof immers ook een blik kunnen werpen op de bestaande contracten.

Sophie Merckx (PVDA) verzette zich tegen die beperking, die voor de rest unanieme steun kreeg. "Zo zullen we nooit te weten komen wat er speelde met Lucentis", luidde het. 

Jan Bertels (sp.a), een van de hoofdindieners van het voorstel, had eveneens liever gezien dat het toezicht ook voor het verleden zou gelden. "Maar als wetgever moeten wij zo'n juridisch risico niet lopen", luidde het.

Uiteindelijk kreeg de tekst unaniem groen licht. De plenaire Kamer moet zich binnenkort nog over de wettekst buigen.

> Lees ook: groen licht transparantie geheime farmadeals