Het Kempens ziekenhuisnetwerk dringt er samen met de huisartsenverenigingen Turnhout en Zuiderkempen op aan dat patiënten steeds een nierpasje op zak hebben. Ook de plaatselijke apothekers staan achter het initiatief. Alles heeft te maken met de juiste medicatiedosis voor deze patiënten. Tegelijk blijkt hieruit dat het EMD belangrijke hiaten vertoont.

Artsen en apothekers uit de Antwerpse Kempen vragen aan nierpatiënten om voortaan bij elk bezoek een pasje op zak te hebben dat aangeeft in welk stadium van nierfalen ze zich bevinden. Dat nierpasje kunnen ze krijgen bij hun huisarts of nierspecialist. Volgens de artsen en apothekers kan de maatregel helpen om de juiste (dosis van) medicijnen aan de patiënten te bezorgen.

Het initiatief gaat uit van de Huisartsenvereniging Regio Turnhout en Regio Zuiderkempen, de Kempische Farmaceutische Kring en het Ziekenhuisnetwerk Kempen. Zij stellen dat nierpatiënten vaak lagere dosissen nodig hebben van diverse medicijnen, omdat die anders te veel bijwerkingen geven. Sommige medicijnen of antibiotica mogen zelfs helemaal niet genomen worden door nierpatiënten, klinkt het. Een nierpasje kan de arts of apotheker helpen om dat correct in te schatten.

Vele vragen

Het initiatief is verdienstelijk, maar roept tegelijk vele vragen op over het huidige elektronisch medisch dossier (EMD). Is een dergelijk nierpasje nog van deze tijd als er van de overheid hoerakreten weerklinken over de digitale revolutie? De mantra dat een arts in Oostende in een oogwenk het medisch dossier van een patiënt uit de Ardennen kan raadplegen of omgekeerd, wordt hiermee naar het rijk der fabelen verwezen. Of niet? We vroegen het nefroloog Miranda Zeegers (AZ Turnout) die mee aan de wieg van de nierpas staat. Ze wijst erop dat nierpatiënten meestal een lagere dosis van een medicijn nodig hebben. De maximale dosis voor paracetamol is bijvoorbeeld lager, diabetesmedicatie moet worden aangepast en antibiotica moeten vaak in dosis worden verminderd. 

Is het niet vreemd dat in deze digitale tijden wordt teruggegrepen naar dat papieren pasje? Hapert het elektronisch medisch dossier?

"De vaste huisarts en nierspecialist zijn in principe voldoende op de hoogte van de toestand van hun patiënten, maar een huisarts van wacht of tandarts bijvoorbeeld niet. Vandaar het pasje. Hetzelfde geldt voor de apothekers."

Elke huisarts of tandarts moet toch toegang hebben tot het EMD? Dat is net de sterkte.

"Men werkt hard aan dat EMD, maar het gaat niet snel genoeg en ziekenhuizen zijn er nog niet genoeg bij betrokken. Daarom moeten we deze tussenstap nemen. Het initiatief kwam ook vooral van de apothekers omdat zij niet over de medische informatie beschikken van de patiënt. Alleen tot de medicatie hebben ze toegang. En daaruit moeten ze vaak afleiden wat het probleem zou zijn. Ze hebben geen exacte informatie over de conditie van de nieren."

Ook de huisartsen in wachtposten zijn blijkbaar niet altijd op de hoogte?

"Zij hebben ook niet altijd informatie over de nierinsufficiëntie van de patiënt. De eigen huisarts natuurlijk wel."

Het EMD moet toch toegang geven aan zorgverleners met eenzelfde bevoegdheidsniveau? Waartoe dient het anders?

"Ja, maar dat verloopt toch nog niet optimaal. En dan is het nierpasje een extra veiligheid."

Voor de patiënt vermindert de papierwinkel van de ziekenfondsen (gele kleefbriefjes, getuigschriften...) maar hier heeft hij dus weer een nieuw papieren pasje nodig?

"Ja, dat klopt. Er was een soortgelijk initiatief in Aalst, maar men besloot te wadhten op e-Health. Alleen: het wachten heeft lang genoeg geduurd nu. Intussen gebeuren er nog medicatiefouten in die zin dat het dossier niet was aangepast, de arts niet op de hoogte was of de apotheker het niet wist... dus vroegen de apothekers om op veilig te spelen met het pasje."

In feite moet dit dan naar het hele land worden uitgebreid. Het risico is immers even groot voor nierpatiënten buiten de Kempen.

"Het is inderdaad jammer dat regionale initiatieven druk moeten zettten op het hogere niveau omdat het lokaal niet loopt zoals het hoort."

Wat is uw garantie dat het papieren nierpasje altijd up-to-date is?

"Er wordt een datum op gezet en natuurlijk kan de situatie in de loop van de tijd veranderen. Patiënten komen regelmatig op controle naargelang hun stadium van nierinsufficiëntie. Het risico is er steeds dat tussenin een achteruitgang van de nier plaatsvindt die nog niet gedetecteerd is."

Terwijl het net wetenschappelijk bewezen is dat je in een EMD minder kans op fouten hebt, alleen al omdat het geschrift leesbaarder is en je het sneller kunt updaten.

"Een EMD is inderdaad te verkiezen, maar wegens gebrek aan implementatie doen we het noodzakelijkerwijze zo. Beter dan niets. De ervaring van huisartsen en apothekers is dat er heel veel problemen rijzen bij de implementatie. Men loopt vaak vast, er zijn vele bugs."

Een duidelijk alarmsignaal naar mister elektronisch dossier Frank Robben?

"Absoluut."

Dit is problematisch, en intriest met alle technologische mogelijkheden. Maar heeft niets met EMD te maken. Het bewijst het falen van de Sumehr. De gepubliceerde samenvatting van het EMD. Graag juiste conclusies bij het juiste probleem.

— Frank Ponsaert (@FrankPonsaert) 7 maart 2018

zeer juist, gelukkig wordt het tussendoor nog eens gelezen. Nu nog de juiste conclusies in het wespennest van verantwoordelijkheden. Wijzen naar het EMD is als schieten op de boodschapper.

— Frank Ponsaert (@FrankPonsaert) 7 maart 2018

> Uw mening delen? Reageren? Het debat gaat verder op @specialistkrant of @medisfeer