De Kamer bespreekt vandaag een wetsvoorstel van de meerderheid om verpleegkundige taken tijdelijk te kunnen delegeren aan mensen die daar in principe niet voor zijn opgeleid, zoals studenten. Dat moet helpen vermijden dat de ziekenhuizen handen aan het bed tekort komen tijdens de tweede golf van de coronapandemie.

Concreet geeft de tekst zorginstellingen de mogelijkheid om mensen die daar eigenlijk niet voor zijn opgeleid toch verpleegkundige activiteiten te laten uitoefenen. Dat kan dan wel enkel na een spoedcursus door een verpleegkundige of een arts en onder begeleiding van iemand die wel de juiste kwalificaties heeft om verpleegkundige activiteiten uit te oefenen. De meerderheid denkt onder meer aan studenten verpleegkunde, zorgkundigen of kinesisten die tijdens de coronap andemie misschien minder werk hebben en elders willen bijspringen.

De maatregel is tijdelijk en kan maximaal met zes maanden worden verlengd, benadrukt Kamerlid Karin Jiroflée (sp.a), één van de indieners van het voorstel. "Ons huis staat in brand, en we hebben meer brandweermensen nodig. Dat is de zin van dit voorstel", zei ze donderdag in Commissie. "We moeten te allen tijde voldoende handen aan het bed kunnen garanderen."

Noodmaatregel

Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke noemt het voorstel een "noodmaatregel". "Het is absoluut niet de bedoeling om het beroep van verpleegkundige uit te hollen", zei hij. Zorginstellingen zullen ook niet verplicht worden om gebruik te maken van de mogelijkheid, benadrukte de sp.a-vicepremier.

Bovendien krijgen verpleegkundigen of artsen de leiding over zorgteams waarin niet-opgeleide mensen terechtkomen. "Zij bepalen wat er gebeurt, wanneer en waar", aldus Vandenbroucke.

Tot slot sluit het voorstel een viertal verpleegkundige taken sowieso uit voor wie niet opgeleid is, zoals het gebruik van bepaalde toestellen of invasieve technieken waarbij bloedvaten worden gemanipuleerd, en zal de minister de technische commissie verpleegkunde binnen het Riziv voorstellen om snel te overleggen over eventuele bijkomende beperkingen. De lijst kan dan via KB nog worden aangepast, zei hij, en ook over de termijn kan nog gediscussieerd worden, maar het voorstel op zich moet nu vooral snel worden goedgekeurd, aldus de minister. "We leven hier en nu in een rampscenario. We moeten nu een flexibel instrument hebben."

Te laat

Oppositiepartij N-VA schaart zich achter de geest van het voorstel, maar betreurt dat er niet eerder werk is gemaakt van extra handen in de ziekenhuizen. "Waarom zo laat? We wisten allemaal dat er een tweede golf zou komen. We hadden deze discussie weken geleden al kunnen voeren, de mensen hadden al opgeleid kunnen zijn", zei Kamerlid Kathleen Depoorter. Ze betreurt ook dat er nu pas met de sector zelf zal worden overlegd en benadrukte dat er nog zaken onduidelijk zijn, zoals de juridische aansprakelijkheid. Dat laatste zal minister Vandenbroucke de komende periode nog "grondig bekijken" met minister van Economie Pierre-Yves Dermagne (PS), zei hij.

Ook Vlaams Belang-Kamerlid Steven Creyelman vindt dat het voorstel te laat komt. "Het tekort aan handen dateert natuurlijk niet van gisteren. We kunnen ons niet van de indruk ontdoen dat dit één van de zoveelste voorstellen is dat ineens door de Commissie wordt gejaagd om te verbergen dat een structureel probleem jaren op het schap is blijven liggen", zei hij. "Dit is een pleister op een houten been die de zorggemeenschap de indruk moet geven dat de politiek ermee bezig is, en zonder corona lag dit dossier wellicht nog op het schap stof te vangen."

"Uiteraard moet er dringend iets gedaan worden", zei PVDA'er Raoul Hedebouw. "Maar ik ben diep teleurgesteld door het gebrek aan overleg met de sector, die nu voor voldongen feiten wordt gesteld." De extreemlinkse fractie vraagt structurele maatregelen op lange termijn.

Verzet

Een drietal sectororganisaties - SIZ-Nursing, de Nationale Federatie van Belgische Verpleegkundigen en de Algemene Unie van Verpleegkundigen van België - liet  weten zich tegen het voorstel te verzetten. De sector zat woensdag samen met minister Vandenbroucke klinkt het, maar is niet gerustgesteld. "Men mag niet verbaasd zijn als het zorgpersoneel de rug draait naar nieuwe ministers als die binnenkort ziekenhuizen bezoeken", aldus AUVB-voorzitter Arnaud Bruyneel.

De sector vraagt op korte termijn positieve noodmaatregelen om het zorgpersoneel uit de nood te helpen, bijvoorbeeld door extra handen in te schakelen om niet verpleegkundige taken op zich te nemen zodat de verpleegkundigen zelf zich kunnen focussen op de zorgtaken. Op langer termijn vragen de verpleegkundigen investeringen in het beroep "conform de eisen van de Wereldgezondheidsorganisatie en het Federaal Kenniscentrum KCE".

De plenaire Kamer heeft het wetsvoorstel dinsdagmiddag met urgentie in overweging genomen. De Commissie Gezondheid bespreekt de tekst nu, waarna de plenaire Kamer nogmaals samenkomt om finaal te stemmen.