Artsen van het UZ Leuven tonen voor het eerst aan dat longtransplantatie met orgaandonor die covid-19 kreeg mogelijk is. Het longtransplantatieteam van UZ Leuven voerde voor het eerst wereldwijd een dubbele longtransplantatie uit met longen van een donor die drie maanden eerder een milde vorm van covid-19 had doorgemaakt.

De ingreep bewijst dat goed geselecteerde longen na een SARS-CoV-2-infectie veilig getransplanteerd kunnen worden. Daarnaast is het hoopgevend dat longen na covid-19 voldoende kunnen herstellen om zelfs voor een transplantatie in aanmerking te komen.
In de hele wereld staat het gezondheidssysteem onder druk door de corona-pandemie. Dat zorgt voor heel wat uitdagingen en onbeantwoorde vragen, ook voor de transplantatieheelkunde. Door het toenemende besmettingsrisico zullen in de toekomst meer potentiële orgaandonoren een infectie doorgemaakt hebben.

Daarbij stellen transplantatie-artsen zich twee belangrijke vragen: wat is het risico dat het virus overgedragen wordt van de orgaandonor naar de orgaanontvanger? En beschadigt covid-19 de longen onomkeerbaar, waardoor ze niet meer voor transplantatie geschikt zijn?

Een orgaandonor wordt bij zijn overlijden altijd gescreend op SARS-CoV-2 en het resultaat moet negatief zijn voor hij organen kan doneren voor een transplantatie. Toch sluit een negatieve test niet uit dat er zich nog resten van het virus kunnen verschuilen diep in de longen. Die virusresten kunnen na een transplantatie eventueel een nieuwe infectie uitlokken bij de ontvanger.

Een dergelijke infectie kan erg gevaarlijk zijn, omdat een patiënt na de transplantatie medicatie krijgt om het afweersysteem te onderdrukken en dus extra vatbaar is voor infecties. Bovendien toont onderzoek aan dat covid-19 blijvende gevolgen kan hebben op de longkwaliteit door ontstekingen met littekenvorming in de longen.

Succesvolle transplantatie
De recente longtransplantatie in UZ Leuven biedt een eerste geruststellend antwoord op de vraag of organen van patiënten na covid-19 nog in aanmerking komen voor transplantatie.

De longen van de overleden orgaandonor werden, zoals voor elke transplantatie, grondig gescreend om te beoordelen of ze voor transplantatie in aanmerking kwamen. De longfunctie van de orgaandonor was heel goed en een CT-scan vertoonde geen tekens van longbeschadiging. De betrokken chirurgen, longartsen en virologen besloten dan ook dat het risico voor de ontvanger van deze longen minimaal was. Nog langer op de wachtlijst blijven staan zou een veel groter risico vormen.

Prof. dr. Laurens Ceulemans, longtransplantchirurg in UZ Leuven: “De transplantatie is vlot verlopen en de ontvanger van de longen testte achteraf negatief op het coronavirus. Er waren geen complicaties en na een maand kon de patiënt in goede gezondheid het ziekenhuis verlaten. Drie maanden na de operatie stelt de patiënt het uitstekend: de longfunctie is excellent en de CT-scan vertoont geen longafwijkingen.”

Wereldwijde impact
De beschrijving van de transplantatie werd gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift The Lancet Respiratory Medicine. Voor zover bekend is dit de eerste gerapporteerde succesvolle longtransplantatie van een donor die covid-19 doormaakte.

Prof. dr. Laurens Ceulemans: “De succesvolle ingreep toont aan dat goed geselecteerde longen na een SARS-CoV-2-infectie veilig kunnen getransplanteerd worden. Daarnaast is het hoopgevend dat, in barre covid-19 tijden, longen voldoende kunnen herstellen om zelfs voor een transplantatie in aanmerking te komen en zo een andere patiënt een tweede leven te schenken. Verdere opvolging is natuurlijk nodig: we doen een oproep aan andere transplantatie-teams om ook hun bevindingen met orgaantransplantaties van ex-covid-19-patiënten te delen.”

De longtransplantatie in UZ Leuven werd uitgevoerd door een multidisciplinair team onder leiding van prof. dr. Laurens Ceulemans, longtransplantatiechirurg en prof. dr. Robin Vos, pneumoloog. De sterke samenwerking tussen thoraxheelkunde (diensthoofd prof. dr. Paul De Leyn) en pneumologie (prof. dr. Geert Verleden) maakte deze primeur mogelijk.

Met meer dan 70 longtransplantaties per jaar is UZ Leuven een van de grootste longtransplantatiecentra in Europa.