Terwijl Brussel start met een proefproject rond covid-vaccinatie door apothekers, zet de overheid de gesprekken met de sector verder om de uitrol van de vaccinaties in alle officina’s rond te krijgen. De honorering en de logistiek roepen echter nog steeds vraagtekens op.

In onze recente enquête waarvan u de resultaten exclusief kon lezen in Farma-Sfeer van de maand februari (nr. 271), verklaren de apothekers tevreden te zijn over de mogelijkheid te kunnen vaccineren tegen covid (55% op nationaal vlak, 60% in Vlaanderen en 51% in Franstalig België). Voor het hele land zegt 59% klaar te zijn om deel te nemen aan de covid-vaccinatie (62% in Vlaanderen en 56% in Franstalig België). Na de enquête wijzigde op 11 maart de Belgische wetgeving en is het officieel toegestaan aan officina-apothekers vaccins tegen covid-19 toe te dienen.

Terugbetaald door de overheid is deze vaccinatie in de apotheek gratis voor alle patiënten. Deze opwaardering van apothekers binnen de eerste lijn in het vaccinatieproces streeft meerdere doelen na: de vaccinatiegraad in ons land versterken, eventuele nieuwe besmettingsgolven beheersen en de toegankelijkheid van de vaccinatie faciliteren buiten de grote centra.

De apothekers zijn klaar om de vaccinatie in de eigen officina op te starten. “Zo’n vierduizend Vlaamse apothekers volgden de opleiding tot vaccinator”, zegt Hilde Deneyer van het Vlaams Apothekers Netwerk. “Ook de komende jaren blijven we hierop inzetten.” Volgens Marie De Backer, apotheker in Gent, hoeven apothekers ook geen angst te hebben om te vaccineren. Ze zette haar eerste vaccins onder toezicht van een arts in het vaccinatiecentrum in Gent. “De eerste keer een spuit in iemands lichaam plaatsen, is wat vreemd, maar vrij snel ben je ermee weg. Vergelijk het met de eerste keer een neuswisser gebruiken. Na twee à drie keer is dat ook een vertrouwde actie.”

Woorden die worden bevestigd door Sophie Tellier, apotheker in Sint-Lambrechts-Woluwe: “Ik heb de opleiding gevolgd. Ik sta paraat, ook al zullen de patiënten waarschijnlijk niet over elkaar struikelen om zich bij ons te laten vaccineren. Momenteel zou het interessanter zijn mochten we kunnen vaccineren tegen griep.”

De net gestemde wet bevat een criterium van eerste hulp en reanimatie dat niet was opgenomen in de opleiding die reeds preventief werd gegeven in 2021. Alle apothekers zullen dus een opleiding eerste hulp en reanimatie moeten volgen in 2022. Sommigen hebben het al gedaan, andere zullen het doen in de loop van de komende dagen of weken. Ze ontvingen hierover een brief via de geëigende kanalen.

Elke apotheek?

In theorie zou met het aantal opgeleide apothekers in elke Vlaamse officina een vaccinerend apotheker kunnen zijn. “Maar dat klopt uiteraard niet helemaal”, zegt Marleen Haems, projectleider van de Taskforce Vaccinatie voor apothekers van het VAN. “Er zullen officina’s zijn met meerdere opgeleide apothekers, terwijl er in andere officina’s niemand de opleiding volgde.”

Het probleem van de logistiek

Op het moment dat deze editie van Farma-Sfeer wordt afgesloten (begin april), vaccineren apothekers nog steeds niet. Welke belemmeringen blijven aanwezig en op welk niveau bevinden ze zich?

Nicholas Echement, secretaris-generaal van de APB, maakt de balans op: “We boeken vooruitgang inzake de logistiek en de honorering van de apotheker. Maar dat kost tijd. Op vlak van logistiek moeten we de bewaringsvoorwaarden garanderen. We moeten ook zoeken naar een optimale distributie.”

In de wandelgangen bevestigen de distribiteurs dat het probleem van de logistiek nog niet is opgelost. Zelfs al zijn veel apothekers enthousiast om zelf te vaccineren, dan nog moet er eerst vooruitgang worden geboekt op dit vlak zodat de nodige garanties kunnen worden geboden inzake kwaliteit en veiligheid. Wie staat in voor de verzending? De grossisten of andere actoren? De verzending kan gebeuren via Medista of via de ziekenhuizen. Het is aan de overheid om een schema uit te werken.

Op dit moment zouden de grossisten in polepositie staan, wordt ons vanuit meerdere bronnen bevestigd. De beslissing moet vallen in de loop van de maand april.

De vraag van de honorering

De andere prangende kwestie die nog geen oplossing heeft, betreft de honorering van de apotheker. “De gesprekken lopen”, zegt een bron binnen het Riziv. Een bericht dat wordt bevestigd door Nicolas Echement: “Er wordt gediscussieerd op niveau van het Riziv. Er is een voorstel geformuleerd op basis van de voorbereiding van het vaccin en het beheer van het hele proces. Daarbij kijken we naar wat er gebeurt in andere landen. We kregen echter nog geen antwoord van de administratie.”

De traagheid waarmee dit wordt aangepakt, verbaast. Dat het gaat om een bevoegdheid die gespreid is over het federale en het gewestelijke niveau maakt het niet makkelijker. De honorering zou tussen 20 en 30 euro moeten bedragen. Het is een eis die voor veel apothekers wordt gedragen en als belangrijk ervaren.

De inrichting van de apotheek

Voor apothekers die geen aangepaste ruimte hebben in hun officina om patiënten die dat willen te vaccineren, zijn er concrete oplossingen mogelijk. Een mogelijkheid is het vaccineren buiten de openingsuren van de officina, ’s ochtends, onder de middag of ’s avonds. “Er zijn geen grenzen aan de werktijd van de apotheker. Is er geen aangepaste ruimte beschikbaar, dan heeft hij de mogelijkheid te vaccineren buiten de openingsuren. Dat kan gebeuren op afspraak.”

Apothekers blijven uiteraard vrij en beslissen onafhankelijk of ze al dan niet de mogelijkheid tot vaccinatie aanbieden in hun officina. “Wanneer een apotheker beslist om te vaccineren, heeft hij enkel de plicht te voldoen aan de kwaliteitscriteria zoals ze zijn opgenomen in de wetgeving over vaccinatie”, besluit Nicolas Echement.