Vaccinaties hebben in de afgelopen 50 jaar 154 miljoen levens van kinderen en volwassenen gered. Dat komt neer op zes levens per minuut, zo blijkt uit een analyse van Unicef, WHO, Gavi en Bill & Melinda Gates Foundation (BMGF). Het vaccin tegen mazelen alleen zorgde voor ongeveer 94 miljoen minder sterfgevallen.
Het wereldwijde routinevaccinatieprogramma van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wordt dit jaar 50 jaar. Naar aanleiding van die verjaardag concludeerden WHO, VN-kinderrechtenorganisatie UNICEF, stichting BMGF en Gavi, een publiek-private samenwerking om de toegang tot vaccins in arme landen te vergroten, dat vaccinaties in die periode zowat 154 miljoen levens gered hebben. Dat maakt vaccins "de belangrijkste gezondheidsinterventie ooit", zegt Unicef.
Het vaccin tegen mazelen alleen zorgde voor ongeveer 94 miljoen minder sterfgevallen. Wereldwijd heeft het vaccinatieprogramma de kindersterfte met 42 procent verminderd en 101 miljoen baby's gered. De grootste daling in kindersterfte is waarneembaar in Afrika. Bovendien leven er dankzij vaccins meer mensen in goede gezondheid door medische complicaties, zoals verlamming door polio, te vermijden. Volgens Unicef bewijst de analyse daarom dat "vaccinaties een cruciale rol spelen in het beschermen van kinderen en andere kwetsbare groepen door de kans op ernstige ziektes aanzienlijk te verlagen en te helpen voorkomen dat gevaarlijke infectieziekten zich verspreiden".
Dalend vertrouwen
Sinds de Covid-19 pandemie is er in veel landen echter sprake van een dalend vertrouwen in kindervaccins. Volgens een rapport van Unicef uit 2023 is er in sommige landen zelfs een daling van 44 procentpunten. Tussen 2019 en 2021 daalde de vaccinatiegraad in 112 landen. Daardoor was in 2022 het aantal gevallen van mazelen meer dan verdubbeld vergeleken met het jaar daarvoor. Bovendien verachtvoudigde het aantal kinderen verlamd door polio tussen 2019 en 2021 in vergelijking met de drie jaar daarvoor.
Philippe Henon, woordvoerder van Unicef België, stelt daarom dat de cijfers het belang tonen van blijvende investeringen in vaccinaties: "Economische crises, milieubedreigingen en een toenemend wantrouwen in de wetenschap dreigen de geboekte vooruitgang te ondermijnen en zetten miljoenen levens op het spel. We moeten structureel blijven investeren in het tegengaan van desinformatie en de juiste voorlichting verstrekken om het vertrouwen in vaccinaties vast te houden."
Toch is er geen reden tot doemdenken. Algemene steun voor vaccins blijft volgens Unicef ondanks de dalingen relatief sterk.
