In alle kranten staat te lezen dat we langer leven, maar klopt dat wel? En hoewel we graag langer en langer goed kunnen leven, geldt dat niet voor iedereen.
De studie, die onlangs is verschenen in de British Medical Journal, heeft het niet alleen over België, maar over 18 landen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) met een hoog inkomen tussen 2014 en 2016. Het onderwerp van de studie was ingegeven door de bezorgdheid van de onderzoekers die menen dat – in tegenstelling tot wat doorgaans wordt beweerd – onze levensduur stagneert of zelfs afneemt.
Eerst het goede nieuws. In België is onze levensverwachting gestegen met 1,04 jaar voor vrouwen, tot gemiddeld 83,69 jaar, en met 1,41 jaar voor mannen, tot 78,79 jaar. Dat is beter dan in veel andere landen in de studie, zelfs onze buurlanden.
Bad news…
Maar algemeen constateren de auteurs een daling van de levensverwachting. Van de 18 betreffende landen treedt er in 12 een daling op voor vrouwen en in 11 een daling voor mannen. In 2 landen neemt de levensverwachting een forse duik: het Verenigd Koninkrijk en… de VS.
De redenen daarvoor verschillen. Aan de overzijde van het Kanaal zijn vooral de 65-plussers getroffen, maar aan de andere kant van de Atlantische Oceaan zijn grotendeels mensen onder 65 jaar het slachtoffer. Daar gaat het voornamelijk om overlijden door een overdosis illegale drugs en door exogene oorzaken, zoals een auto-ongeval of moord. Bij de Britten en de anderen lopen hart- en ademhalingsziekten (griep, longontsteking) en zenuw- en psychische stoornissen voorop in de rouwstoet.
We moeten echter nuanceren. De daling van de levensduur lijkt voornamelijk 2014-2015 te betreffen. Het jaar daarna, 2015-2016, lijkt ze echter te stijgen en min of meer het verlies goed te maken, behalve voor de Britten, zoals gezegd.
De levensduur is echter een maatschappelijk gegeven. Moeten we de daling van de levensverwachting van onze Britse vrienden niet zien als de vertraagde uitwerking van de chronische armoede op medisch vlak die ze hebben gekend? Voor de VS is kwaliteitsvolle gezondheidzorg zo goed als onbetaalbaar voor wie geen stevige verzekering heeft via een maatschappij die haar klanten zorgvuldig uitkiest.
De auteurs wijzen er bovendien op dat de levensverwachting een maatstaf van gezondheid en welzijn is voor een land. Ze vormt dus een geheel dat de sociale en economische omstandigheden en de kwaliteit van de gezondheidzorg op nationaal niveau weergeeft. Met het oog op onze verbeterde leefomstandigheden is daarom de vaststelling van een daling, of zelfs maar een stagnatie, een zorgwekkend alarmsignaal. En de ervaring leert dat onze toekomst vaak afhangt van wat van overzee komt. We moeten dus waakzaam blijven bij onze maatschappelijke keuzes.
