De Vlaamse meerderheidspartijen N-VA, CD&V en Open Vld hebben voor het eindrapport van de onderzoekscommissie PFOS-PFAS gestemd, net als oppositiepartij Vooruit, die met Hannes Anaf de voorzitter van de commissie leverde. Groen en Vlaams Belang onthielden zich, PVDA mocht niet meestemmen.

Voorzitter Anaf was uitermate tevreden met het rapport, dat hij evenwichtig noemt en vol met "eerlijke vaststellingen". "We kunnen alles met feiten staven", zei hij.

Tinne Rombouts (CD&V) was als verslaggeefster verantwoordelijk voor de redactie van de tijdslijn van de historische PFOS- en bredere PFAS-vervuiling. "Ik denk dat we tevreden mogen zijn dat we alles op alles hebben gezet om te begrijpen wat zich in het verleden heeft afgespeeld", zei ze tijdens de laatste commissiezitting. Ze waarschuwde wel niet naar het verleden te kijken "met de bril van vandaag".

Willem-Frederik Schiltz (Open Vld) somde de conclusies op en maakte duidelijk dat de focus op 3M zelf ligt, "voor de commissie de verantwoordelijke van de vervuiling in de ruime omgeving rond Zwijndrecht". Er volgens de commissie sprake van een collectieve politieke verantwoordelijkheid. "Één politieke verantwoordelijke aanduiden zou makkelijk geweest zijn, maar de realiteit is complexer", aldus Schiltz.

Als derde verslaggeefster las Mieke Schauvliege (Groen) de aanbevelingen voor. Die zorgen voor "een lichte aardverschuiving in het milieubeleid, en dat was dringend nodig", zegt ze. "We stellen onder meer voor om vergunningen en milieubeleid vanaf nu af te stemmen op wat het milieu en de omgeving aankunnen, in plaats van wat economisch haalbaar is voor bedrijven."

Ergernis

Een amendement van Groen en PVDA om alsnog politieke verantwoordelijken met de vinger te wijzen, werd verworpen. De andere partijen konden hun ergernis niet onder stoelen of banken steken. Kunnen de indieners niet verder kijken dan de conclusies die in sommige kranten al te voorbarig getrokken werden, vroeg Tinne Rombouts zich af.

Jos D'Haese (PVDA), die als toegevoegd lid niet mocht meestemmen, houdt vast aan zijn kritiek. "Er mag over alles gesproken worden, behalve over wie politiek verantwoordelijk was voor dit dossier", zegt hij. "Voor ons is het nochtans duidelijk: de druk vanuit de politiek om de Oosterweelwerken snel en zonder te veel meerkosten te realiseren, heeft gemaakt dat er te weinig zorg is geweest voor de volksgezondheid. En het is de politiek die besliste om niet over de vervuiling te communiceren naar het publiek, waardoor er pas jaren later maatregelen zijn getroffen."

Ook Vlaams Belang betreurt dat de commissie "man en paard niet durft te noemen". "We stellen vast dat de Vlaamse ministers Ben Weyts (N-VA) en Lydia Peeters (Open Vld) zich na de regeringswissel in 2019 in stilzwijgen bleven hullen. Indien deze ministers eind 2019 binnen de Vlaamse regering open kaart hadden gespeeld over de bodem- en grondwaterverontreiniging, was er in en rond Zwijndrecht ongetwijfeld veel minder tijd verloren gegaan. De beslissing om niet te communiceren over de verontreiniging op en rond de Oosterweel-site moet volgens de partij oud-minister Joke Schauvliege (CD&V) aangewreven worden.

Voor Koen Daniëls (N-VA) is het evenwel belangrijk dat de juiste lessen getrokken worden. "Om in de toekomst te vermijden dat dergelijke vervuiling nog kan plaats vinden, moeten we ervoor zorgen dat de Vlaamse administratie minder verkokerd werkt en alle kennis die er is, moet doorstromen." Hij geeft het voorbeeld van de schotten tussen de beleidsdomeinen Omgeving en Gezondheid. "Twee beleidsdomeinen die fel met elkaar verweven zijn, maar waarvan we in het 3M-dossier moeten besluiten dat ze te weinig met elkaar in contact stonden. Ook binnen administraties stroomde info niet altijd door en dat in combinatie met een bedrijf dat niet transparant was. Dat moet in de toekomst echt anders en beter."