Bacteriën die resistent worden tegen antibiotica zijn een van de grootste uitdagingen in de geneeskunde. Daarom groeit de interesse voor alternatieve manieren om infecties te bestrijden. Bacteriofaagtherapie, waarbij virussen uiterst precies schadelijke bacteriën vernietigen, is een beloftevolle oplossing waaraan UZ Leuven/KU Leuven volop werkt.
De coördinatiegroep voor bacteriofaagtherapie wil er inzetten op een alternatief voor antibiotica. Daarmee pioniert UZ Leuven in Europa. Men wil gestructureerd  patiënten selecteren, een behandelplan opstellen en gegevens verzamelen voor wetenschappelijk onderzoek.
Bacteriofaagtherapie, waarbij virussen uiterst precies schadelijke bacteriën vernietigen, is een beloftevolle oplossing en kreeg in 2018 een Belgisch wettelijk kader. De voorbije jaren werden in UZ Leuven al patiënten succesvol behandeld voor ernstige botinfecties.

Betere controle
Na een groeiende vraag naar een centraal gestuurde aanpak van bacteriofaagtherapie richtten het ziekenhuis en de KU Leuven begin 2021 de coördinatiegroep voor bacteriofaagtherapie Leuven (CBL) op, die moet zorgen voor een gestructureerd zorgtraject voor faagtherapie. Die aanpak laat een betere controle toe vanuit het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG).

De CBL bestaat uit infectiologen, intensivisten, ziekenhuisapothekers, microbiologen, pneumologen, chirurgen en wetenschappers. Elke aanvraag voor bacteriofaagtherapie zal voortaan via deze overkoepelende coördinatiegroep moeten verlopen.

Prof. dr. Willem-Jan Metsemakers (foto), chirurg-traumatoloog in UZ Leuven: “Bacteriofaagtherapie raakt alsmaar meer bekend in Europa. Wij krijgen behoorlijk wat aanvragen van ziekenhuizen uit binnen- en buitenland om patiënten hier te laten behandelen. Logisch, want dit is echt een schoolvoorbeeld van hoogspecialistische zorg en hoort in een universitair ziekenhuis thuis. Maar in bijna geen enkel Europees ziekenhuis bestaat een gestructureerd zorgtraject."

"UZ Leuven neemt zijn pioniersrol op met een van de eerste coördinatiegroepen voor bacteriofaagtherapie wereldwijd. De coördinatiegroep is belangrijk om het overzicht te bewaren en om de veiligheid te kunnen garanderen. Daarnaast gaan we op termijn meer patiënten kunnen verderhelpen.”

Strikte voorwaarden
Onlangs werd de indicatiestelling uitgebreid met een aantal strikt gedefinieerde infectieziekten. De vraag naar en de wachtlijst voor faagtherapie wordt namelijk alsmaar groter. Voorlopig is bacteriofaagtherapie enkel mogelijk als de patiënt voldoet aan een aantal strikte voorwaarden.

De CBL evalueert de indicatiestelling, maar gaat ook na of er geen alternatieve standaardbehandelingen meer mogelijk zijn. Enkel wanneer dat het geval is, komt de patiënt in aanmerking voor faagtherapie. Voor iedere patiënt die in aanmerking komt, stelt de coördinatiegroep een behandelplan op.

Daarnaast start de CBL met een patiëntenregister om alle data over de infectie en de behandeling op een gestandaardiseerde manier te verzamelen. Zo kunnen wetenschappelijke data rond patiëntveiligheid en efficiëntie op een transparante manier bestudeerd worden.

UZ Leuven streeft ernaar om in de toekomst meer aandoeningen in aanmerking te laten komen voor bacteriofaagtherapie en werkt daarvoor nauw samen met dr. Jean-Paul Pirnay van het Militair Hospitaal Koningin Astrid en prof. Rob Lavigne van het laboratorium voor gentechnologie van de KU Leuven, koplopers in het Europese bacteriofaagonderzoek.
UZ Leuven neemt zijn pioniersrol op met een van de eerste coördinatiegroepen voor bacteriofaagtherapie wereldwijd.

Huisartsen en specialisten met vragen over bacteriofaagtherapie kunnen terecht bij het centrale aanspreekpunt van de CBL: bacteriofaagtherapie@uzleuven.be.

Patiënten met vragen over bacteriofaagtherapie nemen contact op met hun huisarts of behandelende arts.